Obrona Wybrzeża 1939 r.

Berlin

Tygodnik "Wprost", Nr 1187 (04 września 2005)

Od polskich kul zginęło co najmniej sześciu obrońców placówki

Jan Piński
Rafał Przedmojski

Weisse Flagge auf Westerplatte... warten, weisse Flagge..." (biała flaga nad Westerplatte... czekajcie, biała flaga) - taki meldunek otrzymał dowódca niemieckiej kompani szturmowej porucznik Walter Schug na Westerplatte 2 września około godziny 19.30. Chwilę później flaga oznaczająca kapitulację polskiej placówki znikła. Na Westerplatte doszło do buntu oficerów i odsunięcia od dowodzenia majora Henryka Sucharskiego; od tego momentu obroną dowodził kapitan Franciszek Dąbrowski. Później od polskich kul zginęło co najmniej sześciu obrońców Westerplatte. Pierwszą znaną ofiarą jest starszy legionista Jan Gębura, który na rozkaz Sucharskiego wywieszał białą flagę. Kolejny żołnierz, legionista Mieczysław Krzak, został zastrzelony przez swoich przez pomyłkę.
O innych ofiarach wiemy z niemieckich meldunków. 8 września 1939 r. w komunikacie niemieckiej kompanii szturmowej podano, że na Westerplatte w pobliżu polskiego bunkra i budynku elektrowni znaleziono w grobie zakrytym gałęziami ciała czterech polskich żołnierzy. Polskie relacje o tym milczą, gdyż mężczyźni zostali zastrzeleni 2 września za odmowę walki. Nikt nigdy nie chciał ustalić, ilu naprawdę było obrońców Westerplatte (według szacunków, od 214 do 230 osób). Starannie przemilczano niewygodne dla polskiego mitu niemieckie źródła. Oficjalnie polska strona przyznała się do 15 zabitych, ale równie dobrze ta liczba może być dwa razy większa.

Obrona polityczna
- Heniek, nie licz na żadną pomoc, nie macie tutaj żadnej szansy. Gdańsk jest odcięty. Uważaj jutro rano, Niemcy uderzą, nie dajcie się zaskoczyć. Ty dowodzisz i ty decydujesz. Jak uznasz, że opór nie ma szans, wiesz, co robić. Nie daj się tylko zaskoczyć - poinformował 31 sierpnia majora Sucharskiego podpułkownik Wincenty Sobociński z Komisariatu Generalnego RP w Gdańsku. "Sucharski wyszedł z sinozieloną twarzą" - relacjonował kapral Mieczysław Wróbel, jeden z obrońców, mimowolny świadek rozmowy. O prawdziwym celu wizyty Sobocińskiego pozostali oficerowie z Westerplatte dowiedzieli się po wojnie. 1 września o godzinie 4.48 przebywający w porcie gdańskim z kurtuazyjną wizytą pancernik "Schleswig-Holstein" otworzył ogień w kierunku Westerplatte. W pierwszym ataku uczestniczyła elitarna kompania szturmowa marynarki niemieckiej - 225 żołnierzy. Polacy nie dali się zaskoczyć. Na prośbę porucznika Leona Pająka, dowódcy południowego odcinka obrony, użyto moździerzy. Niemcy zostali zdziesiątkowani. Na niemiecki okręt dotarły meldunki o dużych stratach i prośba o przysłanie dodatkowego personelu medycznego. O 6.20 Niemcy przerwali natarcie. O tym, jak bardzo byli zaskoczeni silnym oporem, świadczy fakt, że około godziny siódmej blisko terenu walk pojawił się prezydent Senatu Wolnego Miasta Gdańska Artur Greiser. Ubrany w galowy mundur SS chciał odbyć spacer po zdobytej składnicy. W tej sytuacji pancernik wznowił ostrzał. Ciężko ranny został por. Pająk. O godzinie 8.55 Niemcy rozpoczęli kolejny atak. Polacy opuścili placówkę Prom i wycofali się do wartowni nr 1, ale natarcie odparli.
Po krwawej łaźni 1 września Niemcy uważali, że Polacy dysponują siecią bunkrów połączonych podziemnymi przejściami oraz strzelcami wyborowymi na drzewach. Westerplatte zainteresował się Hitler, więc sprawa stała się prestiżowa. Na żądanie fuehrera zdobycie Westerplatte wyznaczono na 2 września. Po wyjaśnieniach Hitler przestał jednak naciskać. 2 września o 18.30 obszar Westerplatte o powierzchni 0,3 km2 zbombardowało około 60 bombowców nurkujących Ju 87B Stuka. Kilkunastu polskich żołnierzy doznało szoku nerwowego, część próbowała uciec ze stanowisk. Myślano, że Niemcy użyli gazu. Trafiona bezpośrednio wartownia nr 5 stała się grobem załogi. Dobrze znane są relacje z wartowni nr 1, gdy w trakcie nalotu dowódca groził użyciem broni uciekającym żołnierzom. Załamany skutkami nalotu major Sucharski kazał wywiesić białą flagę, rozkazał też spalenie szyfrów i tajnej dokumentacji.
Flagę rozkazał zdjąć kpt. Franciszek Dąbrowski. Major Sucharski załamał się i doznał ataku epilepsji. Został skrępowany pasami oficerskimi, z kawałkiem drewna w ustach. Po środkach uspokajających zaaplikowanych przez kapitana Mieczysława Słabego, lekarza, dochodził do siebie kilka dni. - Ojciec opowiadał mi, że pod słowem honoru zobowiązali się do zachowania tajemnicy o stanie mjr. Sucharskiego, aby nie niszczyć morale załogi - mówi Elżbieta Hojka, córka kpt. Dąbrowskiego.

Bunkry z siana
Niemcy ściągali posiłki. 2 września wieczorem samolotami Ju 52 przerzucono kompanię saperów z Rosslau-Dessau pod dowództwem ppłk. Carla Henkego. Ten po zapoznaniu się z sytuacją postulował dalsze rozpoznanie polskich stanowisk, ściągnięcie czołgów, ciężkich moździerzy, łodzi szturmowych dla rozszerzenia natarcia, a nawet pociągu pancernego. Już po kapitulacji pokazywano polskim oficerom zdjęcia lotnicze, na których zaznaczono m.in. sześć kopuł pancernych. Faktycznie były to kopy siana ściętego w ostatnich dniach sierpnia. Od 1 września po godz. 14.00 Westerplatte nie było już atakowane przez piechotę. Prowadzono jedynie rozpoznanie stanowisk. Szturm miał się odbyć rankiem 8 września.
Major Sucharski doszedł do siebie 5 września. Na naradach dowództwa 5 i 6 września zgłosił propozycje kapitulacji. Wobec sprzeciwu kapitana Dąbrowskiego i porucznika Stefana Grodeckiego decyzji nie podjęto. 7 września "Schleswig-Holstein" przeprowadził kolejny ostrzał. Niemcom udało się zupełnie odkryć wartownię nr 2. Tym razem Sucharski nie konsultował swojej decyzji i o 9.45 Westerplatte skapitulowało. Ta decyzja uratowała wielu rannych. "Gdyby tylko dowodził major Sucharski, poddalibyśmy się za wcześnie, gdyby był tylko kapitan Dąbrowski, byłyby drugie Termopile" - powiedział porucznik Leon Pająk wiosną 1962 r. na pogrzebie swojego dowódcy, kapitana Dąbrowskiego.

Elek

W dość już dawno zamieszczonym przez Berlina tekście z tygodnika „Wprost”, trudno doszukiwać się informacji, które uzasadniałyby tytuł – „Koniec mitu Westerplatte”. Bezkrytycznie bowiem, powielane przez autorów artykułu szkodliwe „rewelacje” o rozstrzeliwaniu własnych żołnierzy, zrodzone w chorej wyobraźni tak zwanych „znawców tematu”, z oczywistych względów nie mogą uzasadniać tak sformułowanego tytułu. Starałem się już zresztą wyjaśnić to w innym miejscu tego forum. Można jedynie, a właściwie należy sprostować inne informacje podane błędnie przez autorów. Otóż wymieniony w artykule Jan GĘBURA, był kapralem, a nie starszym legionistą (Rozkazem Nr 23 Komendanta WST z dnia 23 czerwca 1939 roku, awansowany został na kaprala z dniem 1 lipca 1939 roku). Mieczysław WRÓBEL był natomiast plutonowym, a nie kapralem. Warto sobie przy tym jednak zdawać sprawę, że dla wielu dziennikarzy czy reporterów, plutonowy, porucznik czy pułkownik, to jest dokładnie to samo, nie ma dla nich żadnej różnicy pomiędzy dywizją a dywizjonem, a maskę przeciwgazową zawsze nazwą maską gazową. Itp. itd…
Wracając jednak do tematu głównego wydaje się natomiast, że rzeczywistym „końcem mitu Westerplatte” może być sprawa liczebności załogi. Nie wiem dlaczego autorzy stwierdzili, że „nikt nigdy nie chciał ustalić, ilu naprawdę było obrońców Westerplatte”, bo tak naprawdę było to zawsze przedmiotem dociekań. Początkowo ustalono liczbę obrońców na 182 i przez jakiś czas taka właśnie liczba „obowiązywała”. Jeszcze dzisiaj wielu autorów, w tym także znanych, zajmujących się tą problematyką podaje taką właśnie liczbę. Obecnie ustalona liczba obrońców, to 210 ludzi, w tym 180 żołnierzy służby czynnej i 30 pracowników cywilnych, z których przynajmniej 22 zostało zmobilizowanych. Reasumując, Westerplatte broniła załoga złożona z przynajmniej 202 żołnierzy i 8 pracowników cywilnych. Swoistą ciekawostką natomiast jest to, z jakich jednostek ci żołnierze pochodzili. W ogólnej świadomości zakorzeniło się bowiem przekonanie, że załogę Westerplatte tworzyli, lub przynajmniej stanowili jej większość, żołnierze 4 Pułku Piechoty Legionów z Kielc. Tak naprawdę jednak żołnierze z tej jednostki stanowili zaledwie 1/3 załogi. Skąd więc byli pozostali? Pomijając pracowników cywilnych, tych 180 żołnierzy służby czynnej na Westerplatte, pochodziło z następujących jednostek:
1 Pułk Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego (Wilno) – 1;
2 Pułk Piechoty Legionów (Sandomierz) – 6;
3 Pułk Piechoty Legionów (Jarosław) – 5;
4 Pułk Piechoty Legionów (Kielce) – 69;
5 Pułk Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego (Wilno) – 9;
29 Pułk Strzelców Kaniowskich (Kalisz) – 1;
34 Pułk Piechoty (Biała Podlaska) – 1;
35 Pułk Piechoty (Brześć nad Bugiem) – 1;
36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej (Warszawa) – 1;
61 Pułk Piechoty Wielkopolskiej (Bydgoszcz) – 1;
69 Pułk Piechoty Wielkopolskiej (Gniezno) – 1;
77 Pułk Piechoty (Lida) – 19;
85 Pułk Strzelców Wileńskich (Nowa Wilejka) – 17;
86 Pułk Piechoty (Helenów koło Mołodeczna) – 16;
5 Pułk Strzelców Konnych (Dębica) – 1;
1 Morski Batalion Strzelców (Wejherowo) – 1;
2 Morski Batalion Strzelców (Gdynia) – 15;
3 Batalion Saperów Wileńskich (Wilno) – 2;
2 Batalion Mostów Kolejowych (Jabłonna) – 1;
3 Batalion Sanitarny (Grodno) – 1;
14 Dywizjon Artylerii Konnej (Białystok) – 7;
1 Morski Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej (Gdynia) – 1;
Składnica Uzbrojenia Nr 8 (Toruń) – 1;
O.R.P. „Gryf” – 1;
JW (jaka?) MW (Gdynia) – 1.
Możliwe, że kilku żołnierzy wyliczonych tutaj jako ci, których jednostką macierzystą był 77 pp, pochodziło z 85 pp lub 86 pp. Nie zmienia to jednak faktu, że z 19 DP (77 pp, 85 pp i 86 pp) pochodziło w sumie 52 żołnierzy.

Gumbas

Panowie - a co sądzicie o tej książce?
[link widoczny dla zalogowanych]

Może nie tyle o książce, a o autorze. Wiarygodny człowiek, można zaufać?
Bo już mam mętlik w głowie. Wink

Elek

Zdarza się tak, że czytając jakąś książkę, nie wnikamy nawet w to, kto jest jej autorem. Nie wiemy nic o jego poglądach, sympatiach i antypatiach, przekonaniach, wiedzy, czy wreszcie źródłach, z których przy pisaniu książki korzystał, jeśli oczywiście nie zamieścił ich w bibliografii. Zarzucani jesteśmy sensacjami w stylu „pierwsze pełne wydanie”, „pierwsze pełne polskie tłumaczenie”, „odkłamana historia”, czy „prawdziwa historia”, jak w tytule przywoływanej książki. Pytanie więc postawione przez Gumbasa o autora książki „Westerplatte 1939. Prawdziwa historia”, jest oczywiście bardzo dobre i zasadne, zwłaszcza że poruszany temat jest przecież niebagatelny.
Ponieważ znam autora przedmiotowej książki, a przede wszystkim jego poglądy na omawiany temat, mogę tylko stwierdzić, że nie mam zamiaru kupować jego książki, ani tym bardziej jej czytać. Uważam, że szkoda pieniędzy i czasu na jej czytanie. Zdecydowanie wystarczy mi już lektura komiksu „Westerplatte. Załoga śmierci” jego autorstwa, poglądy wyrażane przez niego na łamach miesięcznika „Odkrywca”, czy też bezpośrednio na Westerplatte.
Autor książki, nie wiedzieć czemu, wręcz chorobliwie nienawidzi majora Sucharskiego, co rusz przypisując mu bezpodstawnie różne „przypadłości”. Dowiadujemy się więc, że major Sucharski to tchórz i epileptyk, agent obcego wywiadu, a przy tym chory wenerycznie człowiek o skłonnościach homoseksualnych, itd. itp., któremu należy odebrać posiadany Order Virtuti Militari. O „fajerwerkach” w postaci rozstrzeliwań na Westerplatte własnych żołnierzy, rzekomych buntowników, nie chce się już nawet wspominać. Biada oczywiście temu, kto ma czelność nie zgadzać się z tymi poglądami. W najlepszym razie może zostać nazwany głupkiem. Dziwne przy tym jest to, że autor książki potępia realizowany (niestety) przez Chochlewa film o Westerplatte, nie widząc, lub nie chcąc widzieć, że scenariusz tego filmu opiera się przede wszystkim na spreparowanych przez niego samego, „rewelacjach”! Dziwaczne sprzężenie dwóch gości, srających pospołu we własne gniazdo!
No i wreszcie ta nieprawdopodobna baza danych autora w postaci objawiających się co jakiś czas, wyjmowanych jak asy z rękawa, różnorodnych relacji dotyczących Westerplatte. Nie trzeba chyba już nawet dodawać, że nigdy wcześniej niepublikowanych, ani nikomu nieznanych, do których tylko autor miał niezwykłe szczęście dotrzeć. Generalnie autorowi przydać się może wszystko, prawdopodobne czy nie - nieważne, na podstawie czego, będzie można zgnoić majora Sucharskiego i pokazać, że jest „be”, a jednocześnie wskazać, że to kapitan Dąbrowski jest „cacy”. Nie zdziwię się, jeśli autor dotrze któregoś dnia do kolejnej relacji, rzecz jasna nikomu wcześniej nieznanej, z której w sposób jednoznaczny i pewny będzie wynikało, że major Sucharski był członkiem Platformy Obywatelskiej, a kapitan Dąbrowski Prawa i Sprawiedliwości…
Nie można natomiast autorowi odmówić podejmowania prób mających na celu zachowania w możliwie najlepszym stanie tych nielicznych już, istniejących na terenie Westerplatte obiektów i ich otoczenia, pamiętających czasy walk w 1939 roku. Sztandarowym tego przykładem niech będzie rejon placówki „Fort”, który wcześniej sprawiał wrażenie fuzji szamba z wysypiskiem śmieci w Szadółkach, a obecnie już, po wielu staraniach i włożonej pracy (m. in. autora właśnie), miejsce to nabrało normalnego, nadającego się do pokazania, wyglądu. Nie zmienia to oczywiście faktu, że aby solidnie przedstawiać historię, nie można uprzedzać się z góry do jakiś postaci, zdarzeń czy sytuacji, bo z takiej pracy nic historycznie dobrego nie wyjdzie. Zdaję sobie sprawę, że może być to niezmiernie trudne, ale przynajmniej trzeba starać się podchodzić do badanego tematu w sposób jak najbardziej obiektywny.
Reasumując, a jednocześnie odpowiadając na pytanie zadane przez Gumbasa stwierdzam, że postrzegam autora książki zdecydowanie bardziej jako kolejnego z braci Grimm, niż jako solidnego historyka.

Horhe

Cóż. Materiał źródłowy został zebrany ciekawy,ale zostal ujęty w złe słowa (za którymi stoją niestety emocje). I to jest wielki minus tej ksiązki, że autor pisząc tą publikację opowiedział się po stronie kapitana Dąbrowskiego, a własciwie napisana praca z dziedziny historii powinna być bezstronna. To wie każdy historyk, zaliczając podstawy badań historycznych.

Paweł69 · Wysłany: Sob 20:50, 06 Mar 2010 Temat postu:

Podzielam pogląd iż historyk powinien być "bezstronnym sędzią" w stosunku do badanych przez siebie wydarzeń .........jako iż historia wojskowosci jest moją pasją od prawie 30 lat ........naczytałem się w młodosci książek z "klasowo słuszną fabułą" . A jako ze w związku z tym oczym pisąłem wczesniej nie przeczytam ksiązki w której animozje autora lub sympatie kształtują "prawdę historyczną"............

wachmistrz

Wszedłem na to forum, bo ktoś był uprzejmy wysłać do mnie priva. Przy okazji przeczytałem stek bzdur na temat mojej osoby, powielany za artykułami pisanymi przez zadaniowych dziennikarzy.

Pan Eligiusz Kwiatkowski był uprzejmy napisać kilka słów o mojej książce nawet jej nie czytając wcześniej, więc pominę tę kwestię, bo szkoda czasu.

Elek

„Wachmistrz” czyli Mariusz Wójtowicz–Podhorski, jak zaznaczył, nie oczekuje na odpowiedź, więc pozwolę sobie tylko na drobny komentarz tego co napisał.
Jedna informacja zawarta w wypowiedzi „Wachmistrza” jest z pewnością bardzo budująca, mianowicie ta, że realizowany film Pawła Chochlewa „Tajemnice Westerplatte” jednak nie powstanie. Przyznam szczerze, że o tym nie słyszałem, więc jeśli jest to prawda, jest to istotnie bardzo dobra wiadomość.
Nie wiem natomiast kim są owi, wspomniani wyżej przez „Wachmistrza”, prześladujący go „zadaniowi dziennikarze” i co się kryje pod tym sformułowaniem, ale widocznie są ludźmi, którym również nie podobają się jego usiłowania zmiany historii. Cieszy mnie akurat to, że są tacy, którzy nie tylko trzeźwym okiem patrzą na takie praktyki, ale na szczęście chcą również o tym pisać.

Kłosek

Cześć Mariusz.
Myślę, że na tym dyskusję kończymy. Napiszę jedynie, że ja podobnie jak Ty pamiętam czasy