Obrona Wybrzeża 1939 r.

Gość

W wyniku działań wojennych – wielkich nalotów w październiku 1943 r. i grudniu 1944 r. oraz walk o wyzwolenie – Gdynia ucierpiała stosunkowo niewiele.
Z ogólnej liczby 8597 budynków (wg stanu z 1 września 1939 r.) częściowemu zniszczeniu uległo 16,4% (1413 budynków), niewielkim uszkodzeniom 45,3% (3892 budynki). Nie wyrządzono też szkód w urządzeniach komunalnych miasta. Systemy wodociągowe, jak ujęcia wody i stacje pomp (w tym centralne dla całego zespołu miejsko-przemysłowego w Rumi), urządzenia hydroforowe i sieć nie uległy zniszczeniu. To samo odnosi się do sieci kanalizacyjnej ze stacjami oczyszczania. Także łączność – poza radiostacjami – wyszła obronną ręką. Mimo spalenia głównego budynku urzędu poczty przy ul. 10 Lutego (Obwodowy Urząd Pocztowo-Telegraficzny Gdynia I) – cudem ocalała, rozbudowana w 1936 r. do 5000 numerów, centrala automatyczna systemu Strowgera, znajdująca się na III piętrze lewego skrzydła gmachu. Natomiast kompletnemu zniszczeniu uległa uruchomiona w 1938 r. centrala międzymiastowa.
W gdyńskim węźle kolejowym uszkodzeniu uległo lub zniszczonych zostało 48,1% torów kolejowych, 51,4% torów stacyjnych, 48,1% rozjazdów kolejowych, 24,0% budynków i innych budowli kubaturowych oraz wiadukt.
Port Gdynia przekształcony na główną bazę Kriegsmarine był obiektem alianckich ataków z powietrza, które dokonały poważnych zniszczeń. Ale najwięcej szkód przyniosło planowe, systematyczne niszczenie portu, a szczególnie budowli hydrotechnicznych.
Straty w tym zakresie oceniono na 90% zniszczonych falochronów i 45% nabrzeży. Inaczej mówiąc – z ogólnej długości 16946 mb budowli hydrotechnicznych 6629 mb (38,7%) zostało całkowicie zniszczonych, 9188 mb (54,0%) wymagało częściowej naprawy, a tylko 1249 mb (7,3%) wykazywało jedynie nikłe uszkodzenia. Z magazynów portowych 25% było zniszczonych zupełnie, 25% wymagało remontów kapitalnych, a połowa remontów częściowych. Z 86 urządzeń przeładunkowych, którymi dysponował port gdyński w 1939 r. – okupanci wywieźli 29; zniszczono całkowicie, w sposób uniemożliwiający odbudowę 24 dźwigi, a pozostałe uszkodzono w mniejszym lub większym stopniu. Port został zablokowany zarówno od strony wody, jak i lądu. Podstawowe obiekty blokujące port od wody to: wypełniony cementem pancernik „Gneisenau” w Wejściu Głównym, okręt – cel „Zähringen” w Wejściu Wewnętrznym, transportowiec m/s „Gravenstein” przy wejściu do Basenu I, wreszcie pogłębiarka czerpakowa w wejściu do Basenu Żeglarskiego. Poza wymienionymi w akwenach portowych znajdowało się wiele wraków, jak transportowiec „Warthe” przy Nabrzeżu Francuskim, szkolny pancernik „Schleswig – Holstein” przy Nabrzeżu Rumuńskim, w Basenie VI (stoczniowym) dok z pontonami i zadokowanym na nim torpedowcem T-10, w Basenie VII okręt – baza okrętów podwodnych i dok 70000-tonowy oraz inne większe lub mniejsze jednostki pływające, zwalone dźwigi, zatopione samochody i sprzęt pancerny, miny i inne materiały wybuchowe oraz sieci zaporowe.
Od strony lądu zablokowano port, wysadzając wiadukty 1, 2 i 4 oraz uszkadzając wiadukt 7, co nie tylko zerwało połączenia drogowe, lecz także zatarasowało tory kolejowe.