Obrona Wybrzeża 1939 r.

Kłosek

Rozmowa z Bartoszem Paduchem, reżyserem i autorem scenariusza. Zdjęcia rozpoczną się 8 czerwca, zakończą w lipcu. Zdecydowaną większość kosztów pokrywa miasto Gdynia (Gdyński Fundusz Filmowy). Premiera - we wrześniu, w 70. rocznicę wybuchu II wojny światowej.

Aleksandra Kozłowska: Przystępujesz do realizacji filmu o obronie Kępy Oksywskiej we wrześniu 1939 r. To interesujący temat?
Bartosz Paduch: - Wspaniały, znakomity temat. Zawsze interesowałem się historią, a szczególnie rokiem 1939. Historia obrony Kępy Oksywskiej w powszechnej świadomości właściwie nie istnieje, całą legendę zagarnęło Westerplatte.
Może słusznie?
- Trudno ocenić. Westerplatte broniło około 200 ludzi, zginęło 15. W obronie Kępy brało udział kilka tysięcy żołnierzy, w ciągu 19 dni stoczyli łącznie ponad 110 potyczek. Bitwa była tak krwawa, że we wspomnieniach żołnierzy niemieckich pojawia się określenie "kleines Verdun", czyli "małe Verdun". Ale najważniejszy w moim filmie będzie płk Stanisław Dąbek. Gdyby nie on, Gdynia broniłaby się może przez tydzień, nie byłoby takiej organizacji. Autobusy miejskie woziły obrońców na wypady przeciwko Niemcom, a ponieważ kuchnię polową przeniesiono na Hel, zupa gotowała się w kotłach do prania bielizny.
Dąbek jako hollywoodzki heros?
- Zewnętrznie na pewno nie. Był korpulentny, niewysoki na chudych nogach, które na dodatek często go bolały, po tym jak został ranny w Karpatach podczas I wojny. Nie nosił więc butów oficerskich, tylko owijał sobie te nogi jakimiś owijaczami, które wzbudzały śmiechy kolegów. Ale walczył do końca i wolał odebrać sobie życie niż skapitulować. Próbuję zrozumieć kogoś takiego: miał żonę, córkę, pewnie jakieś plany życiowe - a jednak zdecydował się na taki krok. Ten film ma więc zrobić go legendą.
Stworzysz pomnik bez śladu rysy?
- Nie, skąd. Legenda, ale bez trąb i zadęcia. Film zacznie się sceną, kiedy płk Dąbek w lipcu 1939 r. jedzie pociągiem do Gdyni z Krynicy, gdzie spędzał urlop. Czyta list do żony, tęskni za nią. Nie wie, że za dwa miesiące umrze. Scenariusz składa się z trzech części, pierwsza z nich to analiza postaci pułkownika - dlaczego był właśnie taki, dlaczego nie odpuścił. Jedna ze scen to dwa różne życiowe wybory, dwie postawy: w gdyńskim porcie spotkają się wzrokiem płk Dąbek i Witold Gombrowicz, jeden z Polaków odpływających Batorym z Dworca Morskiego do Ameryki.
W drugiej części opowiemy o pierwszym etapie obrony Gdyni - to było prawdziwe pospolite ruszenie, Polacy są w tym dobrzy. Ostatnia część mówi o samej Kępie Oksywskiej, ostatniej reducie obrony. Dąbek opuścił Gdynię, bo nie chciał robić z niej twierdzy i skazywać miasta na zniszczenie.
Film ma być fabularyzowanym dokumentem...
- To rodzaj patchworku. "Pozszywam" archiwalne zdjęcia Niemca Sönkego, które zostaną pokazane po raz pierwszy, archiwalne filmy i współczesne wywiady z żyjącymi jeszcze obrońcami Kępy. Będą też fabularyzacje, czyli odtworzone działania wojenne i sceny z udziałem trójmiejskich aktorów - samego Dąbka zagra Bogdan Smagacki. Film nie powstałby bez udziału i pomocy trójmiejskich rekonstruktorów - w tym wypadku Grupy Rekonstrukcji Historycznej - Lądowej Obrony Wybrzeża, a więc tego epizodu Września, który będziemy odtwarzać w naszym filmie. Sceny batalistyczne będziemy kręcić m.in. w gdyńskim parku Kolibki.
Źródło: Gazeta Wyborcza Trójmiasto

Kłosek

Jest sierpień 1939 r. Grupa osób przechadza się nabrzeżem Francuskim w Gdyni. Taszczą nadgryzione zębem czasu walizki. Zmierzają w kierunku "Batorego", który za chwilę odpływa.
Niewysoki człowiek w mundurze pułkownika rozmawia z komandorem. Obaj jeszcze nie wiedzą, że za kilkanaście dni nie będzie ich wśród żywych. Pierwszy to płk Stanisław Dąbek, dowódca Morskiej Brygady Obrony Narodowej i p.o. dowódcy Lądowej Obrony Wybrzeża, który 19 września odebrał sobie życie na Kępie Oksywskiej. Drugi to kmdr Zygmunt Horyd, dowódca batalionu marynarzy, który poległ 12 września pod Mostami.
Wszystko wygląda autentycznie, tylko "Batorego" nie ma. Jego burtę zastąpi burta innego statku. Tę scenę i wiele innych, dokumentujących ostatnie miesiące życia płk Dąbka, będzie można zobaczyć w najnowszym filmie, kręconym przez Telewizję Gdańsk. "Pułkownik Dąbek. Obrona Gdyni 1939" pokazany zostanie w połowie września na kanale TVP Historia.

- Będzie to 50-minutowy dokument fabularyzowany - mówi Olga Bieniek, producent. - Gra w nim 10 aktorów i kilkudziesięciu statystów. Zdjęcia trwają od początku czerwca. Kręciliśmy już sceny w Kościerzynie i Ostrołęce, jednak to Gdynia występuje w roli głównej. Będą ujęcia w dawnym Banku Polskim, w Komendzie Portu Wojennego oraz w Kolibkach, gdzie nagrywane będą sceny walk na Kępie Oksywskiej. Kolibki zagrają Kępę, bo tu są lepsze warunki.
Zdjęcia potrwają 14 dni. Realizatorzy filmu rozmawiają też ze świadkami tamtych wydarzeń.
Najbardziej widowiskowe ujęcia kręcone będą 14 i 15 lipca. To sceny walk, jakie toczyły się w obronie Kępy Oksywskiej oraz samej śmierci płk. Dąbka. Głównymi bohaterami będą tu członkowie Grupy Rekonstrukcji Historycznej Lądowej Obrony Wybrzeża z Gdyni oraz ich koledzy rekonstruktorzy z terenu całej Polski.
- W scenach weźmie udział 40 rekonstruktorów - mówi Krzysztof Kłosowski z GRH LOW, który na co dzień czuwa na poprawnym umundurowaniem statystów. - Ja wcielę się w postać chorążego Stanisława Mąki, który chronił sztandar I MPS.
W postać płk Dąbka wcieli się Bogdan Smagacki, adm. Unruga gra Eugeniusz Kujawski - obaj z Teatru Miejskiego w Gdyni, a kmdr. Zygmunta Horyda - Dariusz Szymaniak z Teatru Wybrzeże. Reżyserem i autorem scenariusza filmu jest gdańszczanin Bartosz Paduch. Gdy pytam, dlaczego Dąbek, odpowiada:
- A dlaczego nie Dąbek? To ciekawa, a mało znana postać. Nie ma jeszcze o nim filmu, a warto go przybliżyć, zwłaszcza, że zbliża się 70. rocznica wybuchu II wojny światowej.

Beata Jajkowska Dziennik Bałtycki

Kłosek

TVP Historia
- Pułkownik Dąbek. Obrona Gdyni 1939
godz. 19:00
wtorek, 15 września 2009

- Pułkownik Dąbek. Obrona Gdyni 1939
godz. 14:05
środa, 16 września 2009

- Pułkownik Dąbek. Obrona Gdyni 1939
godz. 16.00
niedziela 20 września 2009

- Pułkownik Dąbek. Obrona Gdyni 1939
godz. 13:00
wtorek, 22 września 2009

TVP 3

- Pułkownik Dąbek. Obrona Gdyni 1939
godz. 18.00
sobota, 19 września 2009

Kłosek

Tu można ściągnąć film:

[link widoczny dla zalogowanych]